تاریخچه فرش ماشینی

تاريخچه پيدايش فرش ماشيني در کشورمان نشان مي‎دهد که اين محصول در ايران عمري تقريباً 40ساله دارد. در ابتداي دهه 50اولين فرش ماشيني توليد داخل در کارخانجات مخمل و ابريشم کاشان توسط ماشين‎هاي مخمل بافي ژاکارد و با الياف مصنوعي براق و پرز نسبتاً کوتاه و وزن سبک، بافته و روانه بازار گرديد. همزمان با آن عده‎اي از تجار، فرش‎هايي با همين مشخصات و تا حدي مرغوب‎تر از کشور بلژيک وارد بازار ايران نمودند و سليقه ايراني را با پديده فرش ماشيني آشنا کردند. با مشاهده استقبال نسبتاً مطلوبي که مردم از فرش ماشيني به عمل آوردند صاحبان گروه صنعتي بهشهر (خاندان لاجوردي) که از کارخانه‎داران و سرمايه‎گذاران خوشنام کشور بودند، اقدام به تاسيس شرکت بزرگي به نام شرکت صنايع کاشان (فرش راوند) نمودند که فعاليت آن در زمينه توليدات مواد مرتبط با فرش و همچنين خود فرش ماشيني بود و اولين محصول آن در سال 1353به بازار عرضه شد. اين محصول با نمونه‎هاي قبلي کاملاً متفاوت و شباهت‎هاي زيادي به فرش دستباف داشت که به خصوص نوع پشمي آن فوق‎العاده مورد اقبال عمومي قرار گرفت. متعاقب آن شرکت‎هاي ديگري از جمله شرکت شهباف که بعدها به فرش گيلان تغيير نام داد و همچنين شرکت‎هاي فرش پارس و مولن روژ (نقش ايران) و فرش اکباتان تاسيس و به رقابت پرداختند. اين امر تا اواخر سال 57به طور معمول ادامه داشت و شرکت‎هاي بزرگ توليدکننده فرش با هم در حال رقابت بودند. پس از مصادره اموال و کارخانجات تعدادي از سرمايه‎داران ايراني در سال 58از جمله شرکتهاي ملي (مصادره شده)، کارخانجات فرش ماشيني موجود نيز چون صدها واحد توليدي ديگر زير پوشش مديريتي سازمان‌هاي دولتي مثل سازمان صنايع ملي ايران، بنياد مستضعفان و جانبازان و … درآمد و مديران دولتي اکثراً کم تجربه و بيگانه با مسائل صنعت، به مديريت اين کارخانجات بزرگ و با ارزش منصوب شدند و از آن پس منحني حيات اين کارخانجات به سراشيبي افتاده و رو به افول نمود. در سال 57تعدادي از متخصصان صنعت نساجي و دست‎اندرکاران صنعت فرش ماشيني و همچنين پاره‎اي از کارخانه‎داران که تا آن زمان در رشته‎هاي ديگر نساجي فعال بودند به فکر ايجاد واحدهاي جديد فرش ماشيني افتادند و کارخانجاتي از قبيل قالي سليمان، فرش مشهد، فرش شيراز (دناژ)، فرش مازندران، فرش باستان و ستاره کوير و تعدادي ديگر در گوشه و کنار کشور و با ماشين‎هاي مربوط به آن زمان مثل وندويل ALD61و AL1و TEXTIMA شروع به کار نمودند و از همين جا سير تحول فرش ماشيني در بخش خصوصي و توقف يکي پس از ديگري کارخانجات بزرگ موجود تحت پوشش دستگاه‎هاي دولتي آغاز شد. با انتقال تدريجي متخصصان شاغل در کارخانه‎هاي بزرگ به کارخانه‎هاي نوپا رقابت جديدي در زمينه توليد فرش ماشيني در ميان واحدهاي بخش خصوصي در گرفت، ولي تحول اساسي در صنعت فرش ماشيني در کشور از سال 65شروع شد که اين سير تحول موجب ايجاد بيش از 1600واحد کوچک و بزرگ توليدکننده فرش گرديد که در حال حاضر مشغول رقابتند.